Mưu sự tại nhân...

謀 事 在 人

成 事 在 天

Mưu sự tại nhân

Thành sự tại thiên

Man plans, but God determines success.

History (from Tam Quốc Chí):

Tư Mã Ý đánh nhau với Khổng Minh, thua liền mấy trận, nên giữ chặt trại, nhất quyết không ra đánh nữa.

Khổng Minh thấy Tư Mã Ý không ra, liền mật sai Mã Đại lập một trại ở trong hang Hồ Lô, trong trại đào hố sâu, chất đầy cỏ khô và đồ dẫn hoả, trong ngoài đặt địa lôi. Lại sai Nguỵ Diên dẫn 500 quân, không cần đánh thắng, cốt nhử quân Nguỵ vào hang.

Tư Mã Ý tiến vào đến trong hang, bỗng đâu tiếng reo nổi lên, lửa đâu ở trên núi ném xuống, đốt chặn ngang cửa hang trước, rồi tên lửa bắn ra, địa lôi phục bật nổ lên, củi khô ở trong các lều cỏ cháy đùng đùng, chỗ nào cũng nổ đôm đốp, ngọn lửa bốc lên ngùn ngụt. Tư Mã Ý hồn bay phách lạc, chân tay luống cuống, nhảy xuống ngựa, ôm lấy hai con, khóc ầm lên rằng:

- Ba cha con ta chết cả ở chỗ này mất rồi!

Bỗng dưng trời nổi cơn giông to, mây đen kéo ngất trời, một tiếng sét nổ dữ dội, rồi đổ mưa xuống như trút nước. Lửa đang cháy tắt sạch, địa lôi phục câm tịt, những đồ dẫn hỏa cũng vô dụng.

Khổng Minh ở trên núi thấy Ngụy Diên dử được Tư Mã Ý vào hang. Một lát thấy ngọn lửa bốc lên, Khổng Minh trong bụng đã mừng, chắc phen này Tư Mã Ý phải chết. Không ngờ trời trút cơn mưa xuống, lửa tắt sạch cả. Tư Mã Ý chạy thoát được ra ngoài.

Khổng Minh than rằng:

Mưu sự tại nhân, thành sự tại Thiên.

Nhân nguyện như thử như thử.

Thiên lý vị nhiên vị nhiên.

(Mưu việc ở người, nên việc ở Trời.  Ý người như thế như thế.  Lẽ Trời chưa vậy chưa vậy.)